Overzicht van het Lucasevangelie : Lc 1 , Lc 2 , Lc 3 , Lc 4 , Lc 5 , Lc 6 , Lc 7 , Lc 8 , Lc 9 , Lc 10 , Lc 11 , Lc 12 , Lc 13 , Lc 14 , Lc 15 , Lc 16 , Lc 17 , Lc 18 , Lc 19 , Lc 20 , Lc 21 , Lc 22 , Lc 23 , Lc 24 ,
Tekstuitleg - Lc 15,1-7 - Lc 15,8-10.Gelijkenis van de verloren zoon : Lc 15,11-32 -
Tekstuitleg vers per vers : - Lc 15,1 - Lc 15,2 - Lc 15,3 - Lc 15,4 - Lc 15,5 - Lc 15,6 - Lc 15,7 - Lc 15,8 - Lc 15,9 - Lc 15,10 - Lc 15,11 - Lc 15,12 - Lc 15,13 - Lc 15,14 - Lc 15,15 - Lc 15,16 - Lc 15,17 - Lc 15,18 - Lc 15,19 - Lc 15,20 - Lc 15,21 - Lc 15,22 - Lc 15,23 - Lc 15,24 - Lc 15,25 - Lc 15,26 - Lc 15,27 - Lc 15,28 - Lc 15,29 - Lc 15,30 - Lc 15,31 - Lc 15,32 -
Lc 15,1.Lc 15,2.Lc 15,3.Lc 15,4.Lc 15,5.Lc 15,6.Lc 15,7.Lc 15,8.Lc 15,9.Lc 15,10.Lc 15,11.Lc 15,12.Lc 15,13.Lc 15,14.Lc 15,15.Lc 15,16.Lc 15,17.Lc 15,18.Lc 15,19.Lc 15,20.Lc 15,21.Lc 15,22.Lc 15,23.Lc 15,24.Lc 15,25.Lc 15,26.Lc 15,27.Lc 15,28.Lc 15,29.Lc 15,30.Lc 15,31.Lc 15,32 .

In hun synopsis van de eerste drie evangeliën (Leuven, Vlaamse Bijbelstichting, 1986; Turnhout, Brepols, ) onderscheiden Adelbert Denaux en Marc Vervenne volgende pericopen in het vijftiende hoofdstuk van het Lucasevangelie :
238. Gelijkenis van het verloren schaap : Lc 15,1-7 -
239. Gelijkenis van de verloren drachme : Lc 15,8-10 -
240. Gelijkenis van de verloren zoon : Lc 15,11-32 -

Evangelie op de 24ste (vierentwintigste) zondag door het c-jaar.Lc 15,1-10.
In die tijd kwamen tollenaars en zondaars van allerlei slag bij Jezus om naar Hem te luisteren. De Farizeeën en de schriftgeleerden morden daarover en zeiden: "Die man ontvangt zondaars en eet met hen". Hij hield hun deze gelijkenis voor: "Wanneer iemand onder u honderd schapen heeft en er één verliest, laat hij dan niet de negenennegentig in de wildernis achter om op zoek te gaan naar het verlorene totdat hij het vindt? En als hij het vindt legt hij het vol vreugde op zijn schouders en hij gaat naar huis, roept zijn vrienden en buren bij elkaar en zegt hun: deelt in mijn vreugde, want mijn schaap dat verloren was geraakt heb ik gevonden. Ik zeg u: zo zal er in de hemel meer vreugde zijn over één zondaar die zich bekeert, dan over negenennegentig rechtvaardigen die geen bekering nodig hebben. Of welke vrouw die tien zilverstukken bezit en er één verliest steekt niet een lamp aan, veegt niet het huis en zoekt niet zorgvuldig totdat ze het vindt? En als ze het gevonden heeft roept ze haar vriendinnen en buurvrouwen bij elkaar en zegt: Deelt in mijn vreugde, want het zilverstuk dat ik had verloren, heb ik gevonden. Zo, zeg Ik u, is er vreugde bij de engelen van God over één zondaar die zich bekeert."

Evangelie van de 4de (vierde) zondag in de veertigdagentijd C : Lc 15,1-3.11-32 (Verwijzing : Lc 15,1-3.11-32) :
In die tijd kwamen er tollenaars en zondaars van allerlei slag bij Jezus om naar Hem te luisteren. De Farizeeën en de Schriftgeleerden morden daarover en zeiden: "Die man ontvangt zondaars en eet met hen." Hij hield hun deze gelijkenis voor: Hij sprak: "Een man had twee zonen. Nu zei de jongste van hen tot zijn vader: Vader geef mij het deel van het bezit waarop ik recht heb. En hij verdeelde zijn vermogen onder hen. Niet lang daarna pakte de jongste zoon alles bij elkaar en vertrok naar een ver land. Daar verkwistte hij zijn bezit in een losbandig leven. Toen hij alles opgemaakt had kwam er een verschrikkelijke hongersnood over dat land en hij begon gebrek te lijden. Nu ging hij in dienst bij een der inwoners van dat land die hem het veld in stuurde om varkens te hoeden. En al had hij graag zijn buik willen vullen met de schillen die de varkens aten, niemand gaf ze hem. Toen kwam hij tot nadenken en zei: Hoeveel dagloners van mijn vader hebben eten in overvloed, en ik verga hier van de honger. Ik ga weer naar mijn vader en ik zal hem zeggen: Vader, ik heb misdaan tegen de hemel en tegen u; ik ben niet meer waard uw zoon te heten maar neem mij aan als een van uw dagloners. Hij ging dus op weg naar zijn vader. Zijn vader zag hem al in de verte aankomen en hij werd door medelijden bewogen; hij snelde op hem toe, viel hem om de hals en kuste hem hartelijk. Maar de zoon zei tot hem: Vader, ik heb misdaan tegen de hemel en tegen u; ik ben niet meer waard uw zoon te heten. Doch de vader gelastte zijn knechten: Haalt vlug het mooiste kleed en trekt het hem aan, steekt hem een ring aan zijn vinger en trekt hem sandalen aan. Haalt het gemeste kalf en slacht het; laten we eten en feestvieren, want deze zoon van mij was dood en is weer levend geworden, hij was verloren en is teruggevonden. Ze begonnen dus feest te vieren. Intussen was zijn oudste zoon op het land. Toen hij echter terugkeerde en het huis naderde hoorde hij muziek en dans. Hij riep een van de knechten en vroeg wat dat te betekenen had. Deze antwoordde: Uw broer is thuisgekomen en uw vader heeft het gemeste kalf laten slachten omdat hij hem gezond en wel heeft teruggekregen. Maar hij werd kwaad en wilde niet naar binnen. Toen zijn vader naar buiten kwam en bij hem aandrong gaf hij zijn vader ten antwoord: Al zoveel jaren dien ik u en nooit heb ik uw geboden overtreden, toch hebt gij mij nooit een bokje gegeven om eens met mijn vrienden feest te vieren. En nu die zoon van u is gekomen die uw vermogen heeft verbrast met slechte vrouwen, hebt ge voor hem het gemeste kalf laten slachten. Toen antwoordde de vader: Jongen, jij bent altijd bij me en alles wat van mij is is ook van jou. Maar er moet feest en vrolijkheid zijn, omdat die broer van je dood was en levend is

http://www.ccel.org/r/robertson_at/wordpictures/htm/LU15.RWP.html .

King James Bible.[1] Then drew near unto him all the publicans and sinners for to hear him.
Luther-Bibel.15 1 Es nahten sich ihm aber allerlei Zöllner und Sünder, um ihn zu hören.

Tekstuitleg van Lc 15,1.Het vers Lc 15,1 telt 12 (2² X 3) woorden en 62 (2 X 31) letters.De getalwaarde van Lc 15,1 is 7534 (2 X 3767).Twee soorten groepen zochten toenadering tot Jezus : tollenaars en zondaars .

Lc 15,1.1. act. ind. imperf. 3de pers. mv. ησαν = èsan  (zij waren) van het werkw. ειμι = eimi (zijn).Taalgebruik in het NT : eimi (zijn).Taalgebruik in de LXX : eimi (zijn).Taalgebruik in Lc : eimi (zijn).Taalgebruik in Hnd : eimi (zijn).Lc (22) : (1) Lc 1,6. (2) Lc 1,7. (3) Lc 2,8. (4) Lc 4,20. (5) Lc 4,25. (6) Lc 4,27. (7) Lc 5,10. (8) Lc 5,17. (9) Lc 5,29. (10) Lc 7,41. (11) Lc 8,2. (12) Lc 8,40. (13) Lc 9,14. (14) Lc 9,30. (15) Lc 9,32. (16) Lc 14,1. (17) Lc 15,1. (18) Lc 20,29. (19) Lc 23,55. (20) Lc 24,10. (21) Lc 24,13. (22) Lc 24,53.Een vorm van ειμι = eimi (zijn) in het NT (2450) , in de LXX (6947).

- Hebreeuws : act. ind. perf. 3de pers. mann. mv. הָיוּ = hâjû (zij waren) van het werkw. הָיָה = hâjâh (zijn).Taalgebruik in Tenakh : hâjâh (zijn).Getalwaarde : he = 5 , jod = 10 ; totaal : 20 (2² X 5).Structuur : 5 - 1 - 5.De som van de elementen is telkens 2.Tenakh (166).Pentateuch (35).Eerdere Profeten (36).Latere Profeten (43).12 Kleine Profeten (9).Profeten in totaal (88).Geschriften (43).
- werkw. Ned. : zijn.Arabisch : كانَ = kâna (zijn).Taalgebruik in de Qoran : kâna (zijn).. Verleden tijd 3de pers. mann. mv. كاتوا = kânwâ (zij waren) .D. : sein.E. : to be.Fr. : être.Grieks : ειμι = eimi (zijn).Taalgebruik in het NT : eimi (zijn).Hebreeuws : הָיָה = hâjâh (zijn).Taalgebruik in Tenakh : hâjâh (zijn).Lat. : esse.Lat. erant (719) van het werkw. esse.
- Het werkw. maakt deel uit van een omschrijving.Het drukt de tijdsduur uit : zij waren benaderende ; zij waren bezig met benaderen.In dit vers wordt beklemtoond dat de tollenaars en de zondaars contact met Jezus zochten.Omschrijvende vorm in Lc in : (1) Lc 1,7. (2) Lc 2,8. (3) Lc 4,20. (4) Lc 5,17. (5) Lc 5,29. (6) Lc 8,2. (7) Lc 8,40. (8) Lc 9,32. (9) Lc 14,1. (10) Lc 15,1. (11) Lc 23,55. (12) Lc 24,13. (13) Lc 24,53.

Lc 15,1.2. δε = de (echter) , afkorting δ' = d'.Taalgebruik in het NT : de (echter).Taalgebruik in de LXX : de (echter).Taalgebruik in Lc : de (echter).Partikel.Het staat steeds als tweede woord in de zin.Het kan een lichte tegenstelling aanduiden.Om een verandering van personage of situatie in de zin aan te duiden.Lc (478 + 5 = 483).Lc 15 (16) : (1) Lc 15,1. (2) Lc 15,3. (3) Lc 15,11. (4) Lc 15,12. (5) Lc 15,14. (6) Lc 15,17 (2X). (7) Lc 15,20 (2X). (8) Lc 15,21. (9) Lc 15,22. (10) Lc 15,25. (11) Lc 15,27. (12) Lc 15,28 (2X). (13) Lc 15,29. (14) Lc 15,30. (15) Lc 15,31. (16) Lc 15,32.

- Na een lange rede van Jezus o.a. over de voorwaarden om een leerling te zijn , komen tollenaars en zondaars in beeld.Bij het begin van de zin is er een meervoudswerkwoordvorm , de lichte tegenstelling met δε = de (echter) en het onderwerp in de meervoudsvorm.Er is een nieuwe perikope begonnen.

Lc 15,1.1. - 2. ησαν δε = èsan  de (zij waren echter).NT (22).Lc (3) : (1) Lc 1,6. (2) Lc 15,1. (3) Lc 24,10.Vaak wordt de omschrijving gebruikt.
- και ησαν = kai èsan (en zij waren).NT (6) : (1) Mc 2,18. (2) Mc 6,44. (3) Mc 9,4. (4) Lc 5,17. (5) Lc 24,53. (6) Hnd 5,12.Geen omschrijving in : (1) (2) Mc 6,44. (2) Hnd 5,12.
- Hebreeuws.וַיִּהְיוּ = wajjihëjû (en zij waren) < wa-consecutivum + act. qal imperf. 3de pers. mv. van het werkw. הָיָה = hâjâh (zijn).Taalgebruik in Tenakh : hâjâh (zijn).Getalwaarde : he = 5 , jod = 10 ; totaal : 20 (2² X 5).Structuur : 5 - 1 - 5.De som van de elementen is telkens 2.Tenakh (113).Pentateuch (45).Eerdere Profeten (32).Latere Profeten (6).12 Kleine Profeten (2).Profeten in totaal (40).Geschriften (28).

Lc 15,1.3. dat. mann. + onz. enk. αυτῳ = autô(i) van het persoonl. voornaamw. αυτος = autos (hij).Taalgebruik in het NT : persoonlijk voornaamwoord.Taalgebruik in de LXX : persoonlijk voornaamwoord.Taalgebruik in Lc : persoonlijk voornaamwoord.Lc 15 (7) : (1) Lc 15,1. (2) Lc 15,16. (3) Lc 15,18. (4) Lc 15,21. (5) Lc 15,27. (6) Lc 15,30. (7) Lc 15,31.

- Door het persoonlijk voornaamw. 'hem' te gebruiken i.p.v. Jezus , wordt onze aandacht gevestigd op degene die in het vorige hoofdstuk aan het woord was en de voorwaarden gaf om leerling te zijn.Dat speelt dus op de achtergrond mee wanneer tollenaars en zondaars tot Jezus kwamen.Zij beseften dat er voor hen bekering en herstel mogelijk is.

Lc 15,1.4. act. part. praes. nom. mann. en vr. mv. εγγιζοντες = eggizontes (naderend) van het werkw. εγγιζω = eggizô (naderen).Taalgebruik in het NT : eggizô (naderen).Taalgebruik in de LXX : eggizô (naderen).Lc (1) : Lc 15,1.Bij deze omschrijvende vorm wordt het part. praes. gebruikt.Dat is nog het geval in NT (7) : (1) Mc 2,6. (2) Mc 10,32. (3) Mc 14,4. (4) Lc 15,1. (5) Joh 2,6. (6) Hnd 2,5. (7) Hnd 2,42.Een vorm van εγγιζω = eggizô in de LXX (156 = 26 X 6) , in het NT (42 = 7 X 6) , in Lc (18 = 3 X 6).In de LXX kan εγγιζω = eggizô (naderen) de vertaling van 15 verschillende Hebreeuwse (werk)woorden zijn.

- In plaats van deze omschrijvende vorm hadden we de gewone vorm verwacht : act. ind. aor. 3de pers. mv. ηγγισαν = èggisan (zij naderden).ΝT (2) : (1) Mt 21,1. (2) Lc 24,28.

- Hebreeuws.וַיִּגְּשׁוּ = wajjiggasjû (en zij naderden) < wa-consecutivum + act. qal imperf. 3de pers. mann. mv. van het werkw. נָגַשׁ = nâgasj (naderen, nader treden).Taalgebruik in Tenakh : nâgasj (naderen, nader treden).Getalwaarde : nun = 14 of 50 , gimel = 3 , sjin = 21 of 300 ; totaal : 38 (2 X 19) OF 353 (spiegelgetal).De som van de elementen is telkens 2.Tenakh (14).Een vorm van נגשׁ (n-g-sj) in Tenakh (111).
- וַיִּקְרְבוּ = wajjiqërëbhû (en zij naderden) < wa-consecutivum + act. qal imperf. 3de pers. mann. mv. van het werkw. קָרַב = qârabh (naderen, nabij zijn).Taalgebruik in Tenakh : qârabh (naderen, nabij zijn).Getalwaarde : qoph = 19 of 100 , resj = 20 of 200 , beth = 2 ; totaal : 41 OF 302 (2 X 151).Structuur : 1 - 2 - 2.De som van de elementen is telkens 5.Tenakh (12).Een vorm van קרב (q-r-b) in Tenakh (263).Zie b.v. 1 K 2,1.
- Vergelijk het werkw. נָשַׂג = nâshag met het werkw. נָשַׂג = nâshag (bereiken, achterhalen, inhalen, treffen).Taalgebruik in Tenakh : nâshag (bereiken, achterhalen, inhalen, treffen).Beide werkw. hebben dezelfde medeklinkers , maar in verschillende volgorde.
- De tollenaars en zondaars waren naderende.Ze waren dus nog niet bij Jezus.Wel bij Jezus waren de Farizeeën en de schriftgeleerden.Bij het naderen van de tollenaars en de zondaars uitten de Farizeeën en de schriftgeleerden hun ongenoegen over Jezus.Ze spreken over hem in de 3de pers..Zij verwijten Jezus dat hij zondaars ontvangt en met hen eet.Dat bezwaar hadden zij reeds gemaakt bij zijn leerlingen (Lc 5,30).Voelden zij zich gecompromitteerd ? Zij wilden geen contact met tollenaars en zondaars en door de houding van Jezus kwamen ze ongewild toch met hen in contact.

Lc 15,1.5. nom. mann. + vr. mv. παντες = pantes (allen) van het bijvoegl. naamw. πας = pas (ieder, elk, alles).Taalgebruik in het NT : pas (ieder, elk, alles).Taalgebruik in de LXX : pas (ieder, elk, alles).Taalgebruik in Lc : pas (ieder, elk, alles).Lc (25) : (1) Lc 1,63. (2) Lc 1,66. (3) Lc 2,3. (4) Lc 2,18. (5) Lc 2,47. (6) Lc 4,22. (7) Lc 4,26. (8) Lc 6,26. (9) Lc 8,40. (10) Lc 8,52. (11) Lc 9,17. (12) Lc 9,43. (13) Lc 13,3. (14) Lc 13,5. (15) Lc 13,17. (16) Lc 13,27. (17) Lc 14,18. (18) Lc 14,29. (19) Lc 15,1. (20) Lc 19,7. (21) Lc 20,38. (22) Lc 21,4. (23) Lc 22,70. (24) Lc 23,48. (25) Lc 23,49.Een vorm van πας = pas (ieder, elk, alles) in de LXX (6833) , in het NT (1226).In Lc : X vormen in 24 / 24 hoofdstukken en in 149 verzen , in Lc 15 (4) : (1) Lc 15,1. (2) Lc 15,13. (3) Lc 15,14. (4) Lc 15,31.

- Hebreeuws.כל = kl (al).Taalgebruik in Tenakh : kl (al).Getalwaarde : kaph = 11 of 20 , lamed = 12 of 30 ; totaal : 23 OF 50 (2 X 5²).Structuur : 2 - 3.Tenakh (2709).Pentateuch (824).Eerdere Profeten (584).Latere Profeten (505).12 Kleine Profeten (104).Geschriften (692).
- Lat. omnis.Ned. al.E. all.D. allerlei.Arabisch : كُلّ = kull (al).Taalgebruik in de Qoran : kull (al).

Lc 15,1.4. - 5. αυτῳ παντες = autô(i) pantes (aan hem allen).NT (5) : (1) Mt 27,22. (2) Mc 14,53. (3) Lc 15,1. (4) Heb 1,6. (5) Apk 13,8.

Lc 15,1.6. bepaald lidw. nom. mann. mv. οἱ = hoi.Zie bepaald lidwoord ὁ = ho , ἡ = hè , το = to (de - het).Taalgebruik in het NT : bepaald lidwoord.Lc 15 (3) : (1) Lc 15,1. (2) Lc 15,2. (3) Lc 15,16.

Lc 15,1.5. - 6. παντες οἱ = pantes hoi (al de).NT (45).Lc (11) : (1) Lc 1,66. (2) Lc 2,18. (3) Lc 2,47. (4) Lc 6,26 . (5) Lc 13,17. (6) Lc 13,27. (7) Lc 14,29. (8) Lc 15,1. (9) Lc 21,15. (10) Lc 23,48. (11) Lc 23,49.

Lc 15,1.7. nom. mann. mv. τελωναι = telônai (tollenaars) van het zelfst. naamw. τελωνης = telônès (tollenaar).Taalgebruik in het NT : telônès (tollenaar).Bijbel = NT (8) : (1) Mt 5,46. (2) Mt 9,10. (3) Mt 21,31. (4) Mt 21,32. (5) Mc 2,15. (6) Lc 3,12. (7) Lc 7,29. (8) Lc 15,1.Een vorm van τελωνης = telônès (tollenaar) in het OT (-) , in het NT (21) , in Lc (10) : (1) Lc 3,12. (2) Lc 5,27. (3) Lc 5,29. (4) Lc 5,30. (5) Lc 7,29. (6) Lc 7,34. (7) Lc 15,1. (8) Lc 18,10. (9) Lc 18,11. (10) Lc 18,13.Dit moet nog aangevuld worden met de term αρχιτελωνης = architelônès (hoofd van de tollenaars).Lc 19,2.Ook nog : τελωνιον = telônion (tolhuis).Taalgebruik in het NT : telônion (tolhuis) : Lc 5,27.4X enk. , 6X mv..In Lc 5,27 gaat het om de roeping van Levi , in (8) Lc 18,10. (9) Lc 18,11. (10) Lc 18,13 om het verhaal van de Farizeeër en de tollenaar.In Lc 7,29 nemen tollenaars en Farizeeën een verschillende houding aan tegenover Johannes de Doper , in Lc 7,34 komt de houding van de Farizeeën tegenover Jezus ter sprake.

- In Lc komen de tollenaar(s) in een 6-tal verhalen voor :
1. De tollenaars bij Johannes de Doper (Lc 3,12-13).
2. De roeping van de tollenaar Levi en de maaltijd (Lc 5,27-32).
3. Het getuigenis van Jezus over Johannes de Doper (Lc 7,24-35).
4. Lc 15,1-2 en de 3 parabels (Lc 15,3-32).
5. De farizeeër en de tollenaar (Lc 18,9-14).
6. Zacheüs (Lc 19,1-10).

- De tollenaars waren naar Johannes de Doper gegaan en hadden zich laten dopen (Lc 3,12).In Lc 5,27 riep Jezus de tollenaar Levi.Deze gaf een groot banket waarbij vele tollenaars en nog anderen met hen aan tafel aanlagen (Lc 5,29).De Farizeeën en hun schriftgeleerden morden tegen de leerlingen van Jezus dat hij at en dronk met tollenaars en zondaars.In Lc 7,29 gaf Jezus een getuigenis over Johannes de Doper.Hierbij verwees hij naar de tollenaars die door Johannes werden gedoopt.De Farizeeën en de wetgeleerden waren het niet eens met Johannes de Doper en zij lieten zich niet door hem dopen.Jezus wist echter welk verwijt zij Jezus maakten : een vriend van tollenaars en zondaars (Lc 7,34 ).Johannes de Doper was in de gevangenis geworpen.In Lc 15,1 vertelt de evangelist dat de tollenaars en de zondaars toenadering zochten bij Jezus om hem te horen.Het is merkwaardig dat Lucas spreekt over alle tollenaars en zondaars.De tollenaars komen ter sprake in een context van hun tegenstanders de Farizeeën.Jezus neemt tegenover de tollenaars een andere houding aan dan de Farizeeën.In Lc 18,9-14 vinden we het verhaal over de Farizeër en de tollenaar.In Lc 19,1-10 lezen we het verhaal over Zacheüs.
- In Lc 6,27-28 roept Jezus de tollenaar Levi tot zijn leerling.Merkwaardig is de naam.Want Levi is ook de naam van een stam en wel de stam die vrijgesteld is voor de eredienst.Bij de verdeling van het land werd aan de stam Levi geen landsdeel toegewezen , maar kregen zij het recht om tienden te innen (Lv 27,30-33 ; Nu 18 ; Dt 14,22-29).Ze waren dus ‘belastinginners’.Misschien heeft de Romeinse bezettingsmacht gebruik gemaakt van de bestaande structuren en o.a. de Levieten aangesteld om bovendien belasting voor hen , de Romeinen, te innen  en werden zij ook tollenaars.Sommige van hen dierven wel eens sjoemelen en meer vragen dan hen wettelijk was toegestaan.Zo lezen we in Lc 3,12 waar tollenaars tot Johannes de Doper komen :  ‘Meester, wat moeten wij doen?’ Tegen hen zei hij (Johannes de Doper) : ‘Vorder niet meer dan u is  voorgeschreven’.En Zacheüs zegt in Lc 19,8 : als ik iemand iets heb afgeperst, vergoed ik het viervoudig’.Er bestonden dus rechtvaardige en onrechtvaardige tollenaars.Door belasting te innen voor de Romeinen werden de tollenaars beschouwd als collaborateurs met de Romeinen  en hadden zij dus een slechte naam.
- In het Lucasevangelie ontdekken we een evolutie in de omgang van Jezus en zijn leerlingen met tollenaars en zondaars.In Lc 6,27-28 neemt Jezus contact met de tollenaar Levi en roept hem tot zijn leerling.Levi richt een groot feest in waarop Jezus , zijn leerlingen , tollenaars en anderen aanwezig zijn .  In Lc 15,1 lezen we dat alle tollenaars en zondaars contact zoeken met Jezus om naar hem te luisteren en in het verhaal Zacheüs zoekt het hoofd van de tollenaars Jezus te zien en klimt hiervoor zelfs in een boom.Het klikt blijkbaar tussen Jezus en de tollenaars.Het is dus een wederzijds proces.
- In Mt 21,28-32 vinden we een gelijkenis van een man met twee kinderen met de toepassing op tollenaars en Farizeeën.Parallel met deze tekst is Lc 7,29-30.

Hoe kunnen we de tollenaars typeren in de verschillende verhalen :
1. ‘Vorder niet meer dan u is  voorgeschreven’ (Lc 3,13).
2. 'Ik ben niet gekomen om rechtvaardigen tot bekering op te roepen , maar zondaars.'
3.
4. 'Ik zeg u , zo zal er in de hemel meer blijdschap zijn over één zondaar die zich bekeert , dan over negenennegentig rechtvaardigen die geen bekering nodig hebben' (Lc 15,7).
5. 'God, ik dank U dat ik niet ben zoals de andere mensen , hebzuchtig , onrechtvaardig en overspelig , of zoals die tollenaar daar!' (Lc 18,11).
6. 'als ik iemand iets heb afgeperst, vergoed ik het viervoudig’ (Lc 19,8).

Bij sommige tollenaars gaat het om onrechtvaardigheid , uitbuiting , gesjoemel.Dat veroorzaakt armoede , honger , mensonwaardig leven.Door het ontvangen van de tienden was de stam Levi rijkelijk bedeeld.Wanneer sommige Levieten nog corrupt zijn en zich nog meer verrijken op de kap van de anderen , dan is de kloof tussen rijk en arm nog schrijnender.De Levieten , onder wie de priesters en hogepriesters , stonden in voor de eredienst.Er is dan ook niet enkel corruptie en uitbuiting , maar ook schijnheiligheid.En dat in een thecratische staat.

Lc 15,1.6. - 7. οἱ τελωναι = hoi telônai (de tollenaars).Bijbel (6/8) : (1) Mt 5,46. (2) Mt 5,47 (variante lezing). (3) Mt 21,31. (4) Mt 21,32. (5) Lc 7,29. (6) Lc 15,1.

Lc 15,1.8. και = kai (en).Taalgebruik : kai (en) in NT.Taalgebruik in Lc : kai (en).Taalgebruik : kai (en) in de LXX.Nevenschikkend voegwoord.Lc (822 / 1151).Lc 15.25/32 WEL.7/32 NIET : (1) Lc 15,3. (2) Lc 15,7. (3) Lc 15,10. (4) Lc 15,11. (5) Lc 15,17. (6) Lc 15,19. (7) Lc 15,30.Dit voegwoord verbindt de 2 onderwerpen met elkaar.

- Hebr. : וְ = wë.Lat : et.Fr. : et.Ned. : en.E. : and.D. und.Arabisch : وَ = wa (en).Taalgebruik in de Qoran : wa (en).

Lc 15,1.7. - 8. τελωναι και = telônai kai (tollenaars en).Bijbel (5/8) : (1) Mt 9,10. (2) Mt 21,31. (3) Mt 21,32. (4) Mc 2,15. (5) Lc 15,1.

Lc 15,1.6. - 8. οἱ τελωναι και = hoi telônai kai (de tollenaars en).Bijbel (3/8) : (1) Mt 21,31. (2) Mt 21,32. (3) Lc 15,1.

Lc 15,1.9. bepaald lidw. nom. mann. mv. οἱ = hoi.Zie bepaald lidwoord ὁ = ho , ἡ = hè , το = to (de - het).Taalgebruik in het NT : bepaald lidwoord.Lc 15 (3) : (1) Lc 15,1. (2) Lc 15,2. (3) Lc 15,16.

Lc 15,1.8. - 9. και οἱ = kai hoi (en de).NT (225).Lc 15 (2) : (1) Lc 15,1. (2) Lc 15,2.

Lc 15,1.10. nom. mann. mv. ἁμαρτωλοι = hamartôloi (zondaars) van het zelfst. naamw. ἁμαρτωλος = hamartôlos (zondaar).Taalgebruik in het NT : hamartôlos (zondaar).Taalgebruik in de LXX : hamartôlos (zondaar).Taalgebruik in Lc : hamartôlos (zondaar).Bijbel (35).OT (23).NT (12) : (1) Mt 9,10. (2) Mc 2,15. (3) Lc 6,32. (4) Lc 6,33. (5) Lc 6,34. (6) Lc 13,2. (7) Lc 15,1. (8) Rom 5,19. (9) Gal 2,15. (10) Gal 2,17. (11) Jak 4,8. (12) . Jud 1,15.Een vorm van ἁμαρτωλος = hamartôlos in de LXX (178) , in het NT (47) , in Lc (17) : (1) Lc 5,8. (2) Lc 5,30. (3) Lc 5,32. (4) Lc 6,32. (5) Lc 6,33. (6) Lc 6,34. (7) Lc 7,34. (8) Lc 7,37. (9) Lc 7,39. (10) Lc 13,2. (11) Lc 15,1. (12) Lc 15,2. (13) Lc 15,7. (14) Lc 15,10. (15) Lc 18,13. (16) Lc 19,7. (17) Lc 24,7.In Lc komt het woord ἁμαρτωλος = hamartôlos (zondaar) veelvuldiger voor dan in de andere evangelies (18 tegenover 14 in de andere evangelisten samen).In Lc : 7X enk. , 11X mv..

Hoe zit het met het gebruik van het woord ἁμαρτια = hamartia (zonde).Taalgebruik in het NT : hamartia (zonde).Taalgebruik in de LXX : hamartia (zonde).Van de 24X staat een vorm van ἁμαρτια = hamartia (zonde) 13X in het verhaal van de lamme ; het heeft telkens met zondenvergeving te maken.Verder zullen we nog zien dat ἁμαρτια = hamartia (zonde) vaak aan "vergeven" en "vergeving" gelinkt is.

En ook nog : ἁμαρτανω = harmartanô (zondigen).Taalgebruik in het NT : harmartanô (zondigen).Taalgebruik in de LXX : harmartanô (zondigen).Een vorm van ἁμαρτανω = harmartanô (zondigen) in de LXX (270) , in het NT (42) , in Mt (3) , in Mc (0) , in Lc (4) , in Joh (3).

Samengevat : in Lc vinden we zondaar (18) , zonde (11) en zondigen (4X) : 33.In Lc 15 vinden we 4X een vorm van ἁμαρτωλος = hamartôlos (zondaar) en 2X van ἁμαρτανω = harmartanô (zondigen).

Vaak komen zondaars voor in het gezelschap van de tollenaars.We bekijken de 6 verhalen met tollenaar(s) :
1. De tollenaars bij Johannes de Doper (Lc 3,12-13) : -
2. De roeping van de tollenaar Levi en de maaltijd (Lc 5,27-32) : (1) Lc 5,30. (2) Lc 5,32.
3. Het getuigenis van Jezus over Johannes de Doper (Lc 7,24-35) : (1) Lc 7,34 .
4. Lc 15,1-2 en de 3 parabels (Lc 15,3-32) : (1) Lc 15,1. (2) Lc 15,2. (3) Lc 15,7. (4) Lc 15,10.
5. De farizeeër en de tollenaar (Lc 18,9-14) : (1) Lc 18,13.
6. Zacheüs (Lc 19,1-10) : (1) Lc 19,7.

- In 9/18 bij Lc komt het woord 'zondaar(s)' voor in een context van 'tollenaar(s)'.In dit geval heeft 'zondaar' de betekenis van 'onrechtvaardige' en staat tegenover 'rechtvaardige'.In deze context heeft onrechtvaardigheid te maken met geld en bezit.

Lc 15,1.9. - 10. οἱ ἁμαρτωλοι = hoi hamartôloi (de zondaars).NT (4) : (1) Lc 6,32. (2) Lc 6,33. (3) Lc 6,34. (4) Lc 15,1.

Lc 15,1.6. - 10. tollenaars en zondaars.nom. : 1) : Mt 9,10 // Mc 2,15. (2) : Lc 15,1.gen. : (1) Mt 9,11 // Mc 2,16 // Lc 5,30. (2) Mt 11,19 // Lc 7,34.acc. : (1) Mt 9,13 // Mc 2,17 // Lc 5,32.De combinatie van tollenaars en zondaars komt voor in 11/17 wat de tollenaars betreft en 11/28 wat de zondaars betreft.
- οἱ τελωναι και οἱ ἁμαρτωλοι = hoi telônai kai hoi hamartôloi (de tollenaars en de zondaars).Bijbel = NT (1) : Lc 15,1 .
- τελωναι και ἁμαρτωλοι = telônai kai hamartôloi (tollenaars en zondaars).Bijbel = NT (2) : (1) Mt 9,10. (2) Mc 2,15.
- De synoptici gebruiken vaak het duo tollenaars en zondaars.Het zouden twee groepen kunnen zijn , maar het zou ook één groep kunnen zijn , waarbij de tweede naam de eerste nader bepaalt : niet alle tollenaars zijn zondaars , maar onder de tollenaars zijn er zondaars.We zien dat sommige tollenaars durven sjoemelen en anderen uitbuiten.Het zijn zondaars.In deze context staat dat Jezus gekomen is niet om rechtvaardigen te roepen , maar zondaars.Zondaars zijn o.a. zij die onrechtvaardig handelen.
- In Mt 9,13 // Mc 2,17 // Lc 5,32 zegt Jezus dat hij niet gekomen is om rechtvaardigen te roepen , maar zondaars.Dat zegt hij naar aanleiding van zijn aanwezigheid bij de maaltijd van de tollenaar en leerling Levi (Lc).In Lc 18,9-14 wordt de parabel van de Farizeeër en de tollenaar verteld.Het gaat er om hen die zich rechtvaardig beschouwen en tollenaars die sjoemelen.We voelen aan dat we hier te maken hebben met rechtsgetrouwheid en rechtvaardigheid.Jezus klaagt aan dat zij die wetsgetrouw zijn soms onrechtvaardig kunnen zijn en dat tollenaars , sjoemelaars en uitbuiters , na bekering rechtvaardig kunnen handelen.
- Ofschoon het woord rechtvaardig niet zoveel voorkomt in Lc , speelt het een belangrijke rol.In Lc 23,47 noemt de honderman Jezus na zijn sterven een rechtvaardige.Sommige personen worden rechtvaardig genoemd : Zacharia en Elisabeth , Simeon , Jozef van Arimathea.Een rechtvaardige is iemand die de ander zijn recht erkent , tot zijn recht laat komen.Modern vertaald : de mensenrechten respecteert.
- Zie : δικαιος = dikaios (rechtvaardig).Taalgebruik in de bijbel : dikaios (rechtvaardig).Taalgebruik in de Septuaginta : dikaios (rechtvaardig).Taalgebruik in Lc : dikaios (rechtvaardig).

- Wat δικαιοσυνη = dikaiosunè (rechtvaardigheid).Zie het bijvoegl. naamw. δικαιος = dikaios (rechtvaardig).Taalgebruik in het NT : dikaios (rechtvaardig).Taalgebruik in de Septuaginta : dikaios (rechtvaardig).Een vorm van δικαιοσυνη = dikaiosunè (rechtvaardigheid) in de LXX (351) , in het NT (91) , in Mt (7) , in Mc (0) , in Lc (1).
- We zullen verder nog zien dat bekering en vergeving van zonden een belangrijke rol zullen spelen.

In 3 van de 6 verhalen met tollenaars komt het woord rechtvaardig voor :
1. De tollenaars bij Johannes de Doper (Lc 3,12-13) : -
2. De roeping van de tollenaar Levi en de maaltijd (Lc 5,27-32) : (1) Lc 5,32.
3. Het getuigenis van Jezus over Johannes de Doper (Lc 7,24-35) : -
4. Lc 15,1-2 en de 3 parabels (Lc 15,3-32) : (1) Lc 15,7.
5. De farizeeër en de tollenaar (Lc 18,9-14) : (1) Lc 18,9 .
6. Zacheüs (Lc 19,1-10) : -

Lc 15,1.11. act. inf. praes. ακουειν = akouein (om te horen) van het werkw. ακουω = akouô (horen).Taalgebruik in het NT : akouô (horen).Taalgebruik in de Septuaginta : akouô (horen).Taalgebruik in Lc : akouô (horen).Taalgebruik in Hnd : akouô (horen).Bijbel (42).NT (20) : (1) Mt 24,6. (2) Mc 4,9. (3) Mc 4,23. (4) Mc 4,33. (5) Mc 7,37. (6) Lc 5,1. (7) Lc 5,15. (8) Lc 8,8. (9) Lc 14,35. (10) Lc 15,1. (11) Lc 21,38. (12) Lc 23,8. (13) Joh 6,60. (14) Joh 8,43. (15) Joh 9,27. (16) Hnd 4,19. (17) Hnd 8,6. (18) Hnd 17,21. (19) Rom 11,8. (20) Apk 9,20.Een vorm van ακουω = akouô (horen) in de LXX (1069) , in het NT (427) , in Lc (58).

- Horen en oor zijn verwant met elkaar.oor < Lat. aus , auris , zie Gr. ous / ôs , ôtis.auscultare (het oor lenen aan , toehoren , aanhoren) -> écouter.

Lc 15,1.12. pers. voornaamw. 3de pers. gen. mann. enk. αυτου = autou van het pers. voornaamw. αυτος = autos.Taalgebruik in het NT : voornaamwoord autos.Taalgebruik in de LXX : voornaamwoord autos.Taalgebruik in Lc. : voornaamwoord autos.Taalgebruik in Hnd. : voornaamwoord autos.Lc (220).Lc 15 (10) : (1) Lc 15,1. (2) Lc 15,5. (3) Lc 15,13. (4) Lc 15,14. (5) Lc 15,15. (6) Lc 15,20. (7) Lc 15,22. (8) Lc 15,25. (9) Lc 15,28. (10) Lc 15,29.Hnd (118).

Lc 15,1.11. - 12. ακουειν αυτου= akouein autou (om hem te horen).NT (2) : (1) Lc 15,1. (2) Lc 21,38 .
- Bekijk ook : τον λογον του θεου = ton logon tou theou (het woord van God).NT (21).Mc (1) : Mc 7,13.Lc (3) : (1) Lc 5,1. (2) Lc 8,21. (3) Lc 11,28.Hnd (9) : (1) Hnd 4,31. (2) Hnd 6,2. (3) Hnd 8,14. (4) Hnd 11,1. (5) Hnd 13,5. (6) Hnd 13,7. (7) Hnd 13,44. (8) Hnd 13,46. (9) Hnd 18,11.Brieven (4).Apk (4).Vier verzen komen voor in de eerste zendingsreis van Paulus en Barnabas.
- דְבַר אֱלֹהִים = dëbhar ´èlohîm (woord van God).Tenakh (3) : (1) Re 3,20. (2) 1 S 9,27. (3) 1 Kr 1.
- דְבַר יהוה = dëbhar JHWH (woord van JHWH).De ene opzoeking geeft volgende gegevens.Tenakh (77).De uitdrukking komt voor in het geheel van Tenakh.Tenakh (111).De uitdrukking komt vooral veelvuldig voor in Jeremia en Ezechiël.

King James Bible.[2] And the Pharisees and scribes murmured, saying, This man receiveth sinners, and eateth with them.
Luther-Bibel.2 Und die Pharisäer und Schriftgelehrten murrten und sprachen: Dieser nimmt die Sünder an und isst mit ihnen.

Tekstuitleg van Lc 15,2.Het vers Lc 15,2 telt 15 (5 X 3) woorden en 95 (5 X 19) letters.De getalwaarde van Lc 15,2 is 9750 (2 X 3 X 5³ X 13).De Farizeeën en de schriftgeleerden nemen het Jezus kwalijk dat hij eet met zondaars.Hij wordt dus als een 'reine' zoals zij geacht , maar hij doorbreekt de ongeschreven wat dat reinen niet eten met onreinen.Die maatschappelijke ordening wordt dus doorbroken.

Lc 15,2.1. και = kai (en).Taalgebruik : kai (en) in NT.Taalgebruik in Lc : kai (en).Taalgebruik : kai (en) in de LXX.Nevenschikkend voegwoord.Lc (822 / 1151).Lc 15.25/32 WEL.7/32 NIET : (1) Lc 15,3. (2) Lc 15,7. (3) Lc 15,10. (4) Lc 15,11. (5) Lc 15,17. (6) Lc 15,19. (7) Lc 15,30.Er is een ander onderwerp en toch wordt het voegwoord και = kai (en) gebruikt als 't ware om de twee groepen aan elkaar te ketenen : enerzijds de tollenaars en zondaars , anderzijds de Farizeeën en schriftgeleerden.

- Hebr. : וְ = wë.Lat : et.Fr. : et.Ned. : en.E. : and.D. und.Arabisch : وَ = wa (en).Taalgebruik in de Qoran : wa (en).

Lc 15,2.2. act. ind. imperf. 3de pers. mv. εγογγυζον = egogguzon (zij morden) van het werkw. γογγυζω = gogguzô (brommen, morren).Taalgebruik : gogguzô (brommen, morren).Bijbel (3) : (1) Mt 20,11. (2) Lc 5,30. (3) Joh 6,41 . Een vorm van γογγυζω = gogguzô in de Bijbel (22) , in de LXX (16) , in het NT (8) : (1) Mt 20,11. (2) Lc 5,30. (3) Joh 6,41. (4) Joh 6,43. (5) Joh 6,61. (6) Joh 7,32. (7) 1 Kor 10,10.
- Zie ook : act. ind. imperf. 3de pers. mv. διεγογγυζον = diegogguzon (zij morden) van het werkw. διαγογγυζω = diagogguzô (brommen, morren).Bijbel (3) : (1) Nu 14,2. (2) Lc 15,2. (3) Lc 19,7.Het werkw. staat in het imperf. , wat de duur aanduidt ; ze blijven morren en grommen en brommen.Een vorm van het werkw. διαγογγυζω = diagogguzô in de LXX (10) , in het NT (2) : (1) Lc 15,2. (2) Lc 19,7.
- Lat. murmurare.Ned. morren.E. to murmure.D. murren.Fr. murmurer.
- Hebreeuws.וַיִּלֹּנוּ = wajjillonû (zij morden tegen) < prefix wë (en) + werkwoordvorm nifal imperfect. 3de pers. mann. mv. van het werkw. לון/ לין = lwn / ljn (morren tegen).Taalgebruik in Tenakh : lwn / ljn (morren tegen).Tenakh (4) : (1) Ex 15,24. (2) Nu 14,2. (3) Nu 17,6. (4) Joz 9,18.

In 3 van de 6 verhalen met tollenaars komt het Griekse woord (δια)γογγυζω = (dia)gogguzô (brommen, morren) voor :
1. De tollenaars bij Johannes de Doper (Lc 3,12-13) : -
2. De roeping van de tollenaar Levi en de maaltijd (Lc 5,27-32) : (1) Lc 5,30.
3. Het getuigenis van Jezus over Johannes de Doper (Lc 7,24-35) : -
4. Lc 15,1-2 en de 3 parabels (Lc 15,3-32) : (1) Lc 15,2.
5. De farizeeër en de tollenaar (Lc 18,9-14) : -
6. Zacheüs (Lc 19,1-10) : (1) Lc 19,7.
Slechts 3X gebruikt Lc deze werkwoorden en wel in deze bovengenoemde teksten.
- In het OT wordt er vooral gemord tijdens de woenstijntocht.Het gaat dan om morren om wat het volk al dan niet te drinken en te eten heeft.Bij eten moet er onderscheid gemaakt worden tussen rein en onrein voedsel.Dat laatste mag niet gegeten worden.In Lc 15,2 gaat het niet om wat gegeten wordt maar met wie gegeten wordt.Blijkbaar zijn zondaars onrein en mag er met hen niet gegeten worden.
- De Israëlieten morden tegen Mozes en Aäron en zeiden tegen hen (Nu 14,2).De Farizeeën en hun schriftgeleerden morden tegen zijn leerlingen zeggende (Lc 5,30). Het morren van de Israëlieten heeft hier te maken met alles wat ze meemaken in de woestijn. In Ex 17,3 heeft morren ook te maken met dorst: Het volk echter smachtte daar naar water en het volk morde daar tegen Mozes zeggend : Waarom... In de Pentateuch heeft het morren vaak met eten of drinken te maken. Bij de synoptici heeft het morren te maken met wie je eet, wanneer je eet en hoe je eet .

Lc 15,2.3. bepaald lidw. nom. mann. mv. οἱ = hoi.Zie bepaald lidwoord ὁ = ho , ἡ = hè , το = to (de - het).Taalgebruik in het NT : bepaald lidwoord.Lc 15 (3) : (1) Lc 15,1. (2) Lc 15,2. (3) Lc 15,16.

Gr. to.. , tè... N. : de.E. : the.D. der , die , das enz..Fr. le , la enz. (< lat. aanwijz. voornaamwoord il-lum , il-lam).

Lc 15,2.4. nom. mann. mv. φαρισαιοι = farisaioi (Farizeeën).Taalgebruik in het NT : Pharisaioi (Farizeeën).Lc (27).Lukas is de enigste evangelist die het enk. gebruikt.7X enk. , 20X mv..

We zagen dat de Farizeeën vaak in een context van tollenaars voorkomen.We bekijken de 6 verhalen :
1. De tollenaars bij Johannes de Doper (Lc 3,12-13) : -
2. De roeping van de tollenaar Levi en de maaltijd (Lc 5,27-32) : (1) Lc 5,30.
3. Het getuigenis van Jezus over Johannes de Doper (Lc 7,24-35) : (1) Lc 7,30.
4. Lc 15,1-2 en de 3 parabels (Lc 15,3-32) : (1) Lc 15,2.
5. De f5. arizeeër en de tollenaar (Lc 18,9-14) : (1) Lc 18,10. (2) Lc 18,11.
6. Zacheüs (Lc 19,1-10) : -

Verder komen de Farizeeën voor in 12 verhalen (teksten).Na de intocht in Jerzalem verdwijnen zij uit beeld.:

1. Genezing van de lamme (zondenvergeving) (Lc 5,17-26).
2. Vraag over het vasten (Lc 5,33-39).
3. Het aren plukken op sabbat (Lc 6,1-5).
4. Genezing van een man met een verschrompelde hand op sabbat (Lc 6,6-11).
5. Jezus en de zondares (Lc 7,36-50).
6. Rede tegen de Farizeeën en schriftgeleerden (Lc 11,37-54).
7. Hoed je voor het zuurdeeg van de Farizeeën (Lc 12,1).
8. Waarschuwing voor Herodes (Lc 13,31-33).
9. Genezing van een waterzuchtige man (Lc 14,1-6).
10. Tegen de Farizeeën (Lc 16,14-15).
11. Over de komst van het koninkrijk van God (Lc 17,20-21).
12. De intocht in Jeruzalem (Lc 19,28-40).

Lc 15,2.3. - 4. οἱ φαρισαιοι = hoi farisaioi (de Farizeeën).NT (39/49).Lc (8/10) : (1) Lc 5,21. (2) Lc 5,30. (3) Lc 6,7. (4) Lc 7,30. (5) Lc 11,39. (6) Lc 11,53. (7) Lc 15,2. (8) Lc 16,14 .
- De Farizeeën worden vaak in combinatie met de schriftgeleerden vermeld :
-- οἱ γραμματεις και οἱ φαρισαιοι = hoi grammateis kai hoi farisaioi (de schriftgeleerden en de Farizeeën).NT (6) : (1) Mt 23,2. (2) Mc 2,16. (3) Lc 5,21. (4) Lc 6,7. (5) Lc 11,53. (6) Joh 8,3.
-- γραμματεις και φαρισαιοι = grammateis kai farisaioi (schriftgeleerden en Farizeeën).NT (10) : (1) Mt 15,1. (2) Mt 23,2. (3) Mt 23,13. (4) Mt 23,14. (5) Mt 23,15. (6) Mt 23,23. (7) Mt 23,25. (8) Mt 23,27. (9) Mt 23,29. (10) Lc 11,44.
-- οἱ φαρισαιοι και οἱ γραμματεις = hoi farisioi kai hoi grammateis (de Farizeeën en de schriftgeleerden).NT (2) : (1) Mc 7,5. (2) Lc 15,2.Sommige lezingen : Lc 5,30.
-- οἱ δε φαρισαιοι και νομικοι = hoi de farisaioi kai hoi nomikoi (de Farizeeën echter en de wetgeleerden).NT (1) : Lc 7,30.
- και (οἱ) φαρισαιοι = kai (hoi) farisaioi (en 'de' Farizeeën).24/49.
- φαρισαιοι και = farisaioi kai (Farizeeën en).NT (10) : (1) Mt 16,1. (2) Mc 7,1. (3) Mc 7,3. (4) Mc 7,5. (5) Mc 8,11. (6) Lc 5,17. (7) Lc 7,30. (8) Lc 15,2. (9) Joh 7,32. (10) Joh 7,47.
- De Farizeeën en de schriftgeleerden gaan uit van de Thorah.Ze interpreteren die en handelen ernaar.Het gevolg ervan is een tweedeling in de maatschappij : de goeden en de slechten , de zuiveren en de zondaars , de rechtvaardigen en de onrechtvaardigen enz. Voor hen is de kloof onoverbrugbaar.

Lc 15,2.6. και = kai (en).Taalgebruik : kai (en) in NT.Taalgebruik in Lc : kai (en).Taalgebruik : kai (en) in de LXX.Nevenschikkend voegwoord.Lc (822 / 1151).Lc 15.25/32 WEL.7/32 NIET : (1) Lc 15,3. (2) Lc 15,7. (3) Lc 15,10. (4) Lc 15,11. (5) Lc 15,17. (6) Lc 15,19. (7) Lc 15,30.

- Hebr. : וְ = wë.Lat : et.Fr. : et.Ned. : en.E. : and.D. und.Arabisch : وَ = wa (en).Taalgebruik in de Qoran : wa (en ).

Lc 15,2.7. bepaald lidw. nom. mann. mv. οἱ = hoi.Zie bepaald lidwoord ὁ = ho , ἡ = hè , το = to (de - het).Taalgebruik in het NT : bepaald lidwoord.Lc 15 (3) : (1) Lc 15,1. (2) Lc 15,2. (3) Lc 15,16.

Lc 15,2.8. nom. mann. mv. γραμματεις = grammateis (schriftgeleerden) van het zelfst. naamw. γραμματευς = grammateus (schriftgeleerde).Taalgebruik in het NT : grammateus (schriftgeleerde).Taalgebruik in de LXX : grammateus (schriftgeleerde).Mt (14) : (1) Mt 2,4. (2) Mt 7,29. (3) Mt 15,1. (4) Mt 17,10. (5) Mt 21,15. (6) Mt 23,2. (7) Mt 23,13. (8) Mt 23,15. (9) Mt 23,23. (10) Mt 23,25. (11) Mt 23,27. (12) Mt 23,29. (13) Mt 23,34. (14) Mt 26,57.Mc (11) : (1) Mc 1,22. (2) Mc 2,16. (3) Mc 3,22. (4) Mc 7,5. (5) Mc 9,11. (6) Mc 9,14. (7) Mc 11,18. (8) Mc 11,27. (9) Mc 12,35. (10) Mc 14,1. (11) Mc 14,53.Lc (11) : (1) Lc 5,21 *. (2) Lc 5,30 *. (3) Lc 6,7 *. (4) Lc 11,53 *. (5) Lc 15,2 *. (6) Lc 19,47. (7) Lc 20,1. (8) Lc 20,19. (9) Lc 22,2. (10) Lc 22,66. (11) Lc 23,10.

De schriftgeleerden zijn zij die konden lezen en schrijven en de Thorah en de Profeten bestudeerden.Zij waren 'wetsgeleerden'.Zij konden leek (11 stammen van Jakob) , Leviet (stam Levi) , priester (aftakking Aäron uit de stam Levi) zijn.Sommigen onder hen waren Farzeeër.

Lc 15,2.7. - 8. και οἱ γραμματεις = kai hoi grammateis (en de schriftgeleerden).NT (14) : (1) Mt 21,15. (2) Mt 26,3. (3) Mc 2,16 .. (4) Mc 3,22. (5) Mc 7,5. (6) Mc 11,27. (7) Mc 14,1. (8) Mc 14,53. (9) Lc 15,2. (10) Lc 19,47. (11) Lc 20,1. (12) Lc 20,19. (13) Lc 22,2. (14) Lc 23,10.Mt : 2/14.Mc : 6/11.Lc : 6/11.
- γραμματεις και = grammateis kai (schriftgeleerden en).NT (22) : (1) Mt 15,1. (2) Mt 23,2. (3) Mt 23,13. (4) Mt 23,14. (5) Mt 23,15. (6) Mt 23,23. (7) Mt 23,25. (8) Mt 23,27. (9) Mt 23,29. (10) Mt 23,34. (11) Mt 26,3. (12) Mt 26,57. (13) Mc 2,16. (14) Mc 11,18. (15) Mc 11,27. (16) Lc 5,21. (17) Lc 6,7. (18) Lc 11,44. (19) Lc 11,53. (20) Lc 22,66. (21) Joh 8,3. (22) Hnd 6,12.Mt : 12/14. Mc : 3/11.Lc : 5/11.

- οἱ αρχιερεις και οἱ γραμματεις = hoi archiereis kai hoi grammateis (de hogepriesters en de schriftgeleerden).NT : (1) Mt 21,15. (2) Mt 26,3. (3) Mc 11,27. (4) Mc 14,1. (5) Lc 19,47. (6) Lc 20,1. (7) Lc 20,19. (8) Lc 22,2. (9) Lc 23,10.Mt : 2/14.Mc : 2 /11.Lc : 5 /11.
- οἱ γραμματεις και οἱ αρχιερεις = hoi grammateis kai hoi archiereis (de schriftgeleerden en de schriftgeleerden).Sommige lezingen : Lc 20,19.

- οἱ γραμματεις και οἱ φαρισαιοι = hoi grammateis kai hoi farisaioi (de schriftgeleerden en de Farizeeën).NT (6) : (1) Mt 23,2. (2) Mc 2,16. (3) Lc 5,21. (4) Lc 6,7. (5) Lc 11,53. (6) Joh 8,3.Mt : 1/14.Mc : 1/11.Lc 3/11.
- γραμματεις και φαρισαιοι = grammateis kai farisaioi (schriftgeleerden en Farizeeën).NT (10) : (1) Mt 15,1. (2) Mt 23,2. (3) Mt 23,13. (4) Mt 23,14. (5) Mt 23,15. (6) Mt 23,23. (7) Mt 23,25. (8) Mt 23,27. (9) Mt 23,29. (10) Lc 11,44.Mt : 9/14.Mc : 0.Lc : 1/11.
- οἱ φαρισαιοι και οἱ γραμματεις = hoi farisioi kai hoi grammateis (de Farizeeën en de schriftgeleerden).NT (2) : (1) Mc 7,5. (2) Lc 15,2.Sommige lezingen : Lc 5,30.

- οἱ γραμματεις και οἱ πρεσβυτεροι (de schriftgeleerden en de priesters).NT (3) : (1) Mt 26,3. (2) Mt 26,57. (3) Mc 11,27.

Lc 15,2.9. nom. mann. mv. λεγοντες = legontes (zeggende) van het werkw. λεγω = legô (zeggen).Taalgebruik in het NT : legô (zeggen).Taalgebruik in de LXX : legô (zeggen).Taalgebruik in Lc : legô (zeggen).Lc (37).

Lc 15,2.10. ὁτι = hoti (dat, omdat).Taalgebruik in het NT : hoti (dat, omdat).Taalgebruik in de LXX : hoti (dat, omdat).Taalgebruik in Lc : hoti (dat, omdat).Lc 15 (7) : (1) Lc 15,2. (2) Lc 15,6. (3) Lc 15,7. (4) Lc 15,9. (5) Lc 15,24. (6) Lc 15,27. (7) Lc 15,32.

Lc 15,2.9. - 10. λεγοντες ὁτι = legontes hoti (zeggende dat).NT (25).Lc (8) : (1) Lc 7,4. (2) Lc 7,16. (3) Lc 14,30. (4) Lc 15,2. (5) Lc 19,7. (6) Lc 20,5. (7) Lc 21,8. (8) Lc 23,5.

Lc 15,2.11. aanwijz. voornaamw. nom. mann. enk. οὑτος = houtos (deze).Taalgebruik in het NT : houtos (deze).Taalgebruik in de LXX : houtos (deze).Taalgebruik in Lc : houtos (deze).

- Lat. hic - haec - hoc.Fr. ceci.Ned. deze , dat / dit.D. der - die - das.E. this - that.

Lc 15,2.10. - 11. ὁτι οὑτος = hoti houtos (dat deze).Lc (3) : (1) Lc 14,30. (2) Lc 15,2. (3) Lc 15,24.

Lc 15,2.12. acc. mann. mv. ἁμαρτωλους = hamartolous (zondaars) van het zelfst. naamw. ἁμαρτωλος = hamartôlos (zondaar).Taalgebruik in het NT : hamartôlos (zondaar).Taalgebruik in de LXX : hamartôlos (zondaar).Taalgebruik in Lc : hamartôlos (zondaar).Een vorm van ἁμαρτωλος = hamartôlos in de LXX (178) , in het NT (47) , in Lc (17) : (1) Lc 5,8. (2) Lc 5,30. (3) Lc 5,32. (4) Lc 6,32. (5) Lc 6,33. (6) Lc 6,34. (7) Lc 7,34. (8) Lc 7,37. (9) Lc 7,39. (10) Lc 13,2. (11) Lc 15,1. (12) Lc 15,2. (13) Lc 15,7. (14) Lc 15,10. (15) Lc 18,13. (16) Lc 19,7. (17) Lc 24,7.

Lc 15,2.13. van het werkw. προσδεχομαι = prosdechomai (aannemen, opnemen, aanvaarden, verwachten).Taalgebruik in Tenakh : prosdechomai (aannemen, opnemen, aanvaarden, verwachten).Bijbel (3) : (1) 2 Mak 8,11. (2) Mc 15,43. (3) Lc 2,25.Een vorm van προσδεχομαι = prosdechomai in de LXX (48) , in het NT (14) , in Lc (5) : (1) Lc 2,25. (2) Lc 2,38. (3) Lc 12,36. (4) Lc 15,2. (5) Lc 23,51.

Lc 15,2.14. και = kai (en).Taalgebruik : kai (en) in NT.Taalgebruik in Lc : kai (en).Taalgebruik : kai (en) in de LXX.Nevenschikkend voegwoord.Lc (822 / 1151).Lc 15.25/32 WEL.7/32 NIET : (1) Lc 15,3. (2) Lc 15,7. (3) Lc 15,10. (4) Lc 15,11. (5) Lc 15,17. (6) Lc 15,19. (7) Lc 15,30.

- Hebr. : וְ = wë.Lat : et.Fr. : et.Ned. : en.E. : and.D. und.Arabisch : وَ = wa (en).Taalgebruik in de Qoran : wa (en).

Lc 15,2.15, act. ind. praes. 3de pers. enk. εσθιει = esthiei (hij eet) van het werkw. εσθιω = esthiô (eten).Taalgebruik in het NT : esthiô (eten).Taalgebruik in de LXX : esthiô (eten).Taalgebruik in Mc : esthiô (eten).Gr. εσθιω = esthiô , fut. εδομαι = edomai , aor. εφαγον = efagon , perf. εδηδως = edèdôs , EΝ het werkw. φαγω = fagô (eten).Bijbel (10) : (1) Gn 40,17. (2) Spr 23,7. (3) Job 40,15. (4) Mt 9,11. (5) Mt 15,27. (6) Mc 2,16. (7) Rom 14,2. (8) Rom 14,6. (9) 1 Kor 9,7. (10) 1 Kor 11,29.In Lc 15,2 vinden we συνεσθιει = sunesthiei (hij eet samen met) (slechts 1X in de Bijbel).Een vorm van esθιω = esthiô in de LXX (686) , in het NT (65) , in Mt (11) , in Mc (11) , in Lc (12).Een vorm van φαγω = fagô in de LXX (zie εσθιω = esthiô) , in het NT (94) , in Mt (13) , in Mc (17) , in Lc (21) , in Joh (15).
- Lat. manducare.F. manger.comedere (eten).Ned. eten. (vgl Gr. e -s-th-).E. to eat.D. essen.Arabisch : ´akala (eten).Taalgebruik in de Qoran : ´akala (eten).

Lc 15,2.16. persoonl. voornaamw. 3de persoon dat. mann. mv. αυτοις = autois (aan hen).Taalgebruik in het NT : persoonlijk voornaamwoord.Taalgebruik in de LXX : persoonlijk voornaamwoord.Taalgebruik in Lc : persoonlijk voornaamwoord.Lc 9 (9) :

King James Bible.[3] And he spake this parable unto them, saying,
Luther-Bibel.3 Er sagte aber zu ihnen dies Gleichnis und sprach:

Tekstuitleg van Lc 15,3.Het vers Lc 15,3 telt 8 (2³) woorden en 39 letters.De getalwaarde van Jezus reageert op de houding van de Farizeeën en schriftgeleerden met 3 gelijkenissen.In Lc 15,3 staat de inleiding op de eerste gelijkenis.

Lc 15,3.1. act. ind. aor. 3de pers. enk. ειπεν = eipen (hij zei) van het werkw. λεγω = legô (zeggen).Taalgebruik in het NT : legô (zeggen).Taalgebruik in de LXX : legô (zeggen).Taalgebruik in Lc : legô (zeggen).Lc 15,1-10 (1) : Lc 15,3.Een vorm van λεγω = legô (zeggen) in de LXX (4610) , in het NT (1318) ; van ειπεν = eipon (ik zei) in de LXX (4608) , in het NT (925).

- וַיּאֹמֶר = wajjo´mèr (en hij zei) < prefix verbindingswoord wë + werkwoordvorm qal act. imperf. 3de pers. mann. enk. van het werkw. אמר = ´-m-r (zeggen).Taalgebruik in Tenakh : ´âmar (zeggen).Getalwaarde : aleph = 1 , mem = 13 of 40 , resj = 20 of 200 ; totaal : 34 (2 X 17) of 241 (priemgetal).Structuur : 1 - 4 - 2.De som van de elementen is telkens 7.Tenakh (1879).Pentateuch (594).Eerdere Profeten (868).Latere Profeten (120).12 Kleine Profeten (56).Geschriften (241).
- Lat. legere.Fr. leçon.E. to say.Fr. dire.D. sprechen (spreken).Arabisch : قَالَ = qâla (zeggen).Taalgebruik in de Qoran : qâla (zeggen) .

Lc 15,3.2. δε = de (echter) , afkorting δ' = d'.Taalgebruik in het NT : de (echter).Taalgebruik in de LXX : de (echter).Taalgebruik in Lc : de (echter).Partikel.Het staat steeds als tweede woord in de zin.Het kan een lichte tegenstelling aanduiden.Om een verandering van personage of situatie in de zin aan te duiden.Lc (478 + 5 = 483).Lc 15 (16) : (1) Lc 15,1. (2) Lc 15,3. (3) Lc 15,11. (4) Lc 15,12. (5) Lc 15,14. (6) Lc 15,17 (2X). (7) Lc 15,20 (2X). (8) Lc 15,21. (9) Lc 15,22. (10) Lc 15,25. (11) Lc 15,27. (12) Lc 15,28 (2X). (13) Lc 15,29. (14) Lc 15,30. (15) Lc 15,31. (16) Lc 15,32.

Lc 15,3.1. - 2. - και ειπεν = kai eipen (en hij zei).NT (140).Lc 15 (1) : Lc 15,12.
- ειπεν δε = eipen de (hij zei echter) in NT (78).Lc (52).Lc 15 (4) : (1) Lc 15,3. (2) Lc 15,11. (3) Lc 15,21. (4) Lc 15,22.

Lc 15,3.3. προς = pros (naar, bij).Taalgebruik in het NT : pros (naar, bij).Taalgebruik in de LXX : pros (naar, bij).Taalgebruik in Lc : pros (naar, bij).Lc (158).Lc 15 (4) : (1) Lc 15,3. (2) Lc 15,18. (3) Lc 15,20. (4) Lc 15,22.

Lc 15,3.1. - 3. και ειπεν προς = kai eipen pros (en hij zei tot).NT (15) : (1) Lc 2,34. (2) Lc 2,49. (3) Lc 3,14. (4) Lc 4,23. (5) Lc 5,10. (6) Lc 8,22. (7) Lc 9,3. (8) Lc 9,50. (9) Lc 11,5. (10) Lc 19,5. (11) Lc 19,13. (12) Lc 22,15. (13) Hnd 7,3. (14) Hnd 9,10. (15) Hnd 22,21.
- ειπεν δε προς = eipen de pros (hij zei echter tot).NT (78).Lc (17) : (1) Lc 1,13. (2) Lc 7,50. (3) Lc 9,13. (4) Lc 9,14. (5) Lc 9,59. (6) Lc 9,62. (7) Lc 12,15. (8) Lc 12,22. (9) Lc 13,7. (10) Lc 15,3. (11) Lc 17,1. (12) Lc 17,22. (13) Lc 18,9. (14) Lc 19,9. (15) Lc 20,41. (16) Lc 24,17. (17) Lc 24,44.
- ειπεν δε και προς = eipen de kai pros (hij zei echter ook tot).NT = Lc (1) Lc 18,9.

Lc 15,3.1. - 4. - και ειπεν προς αυτους = kai eipen pros autous (en hij zei tot hen).NT (= Lc) (8) : (1) Lc 2,49. (2) Lc 3,14. (3) Lc 4,23. (4) Lc 8,22. (5) Lc 9,3. (6) Lc 11,5. (7) Lc 19,13. (8) Lc 22,15.
- ειπεν δε προς αυτους = eipen de pros autous (hij zei echter tot hen).NT (6) : (1) Lc 9,13. (2) Lc 12,15. (3) Lc 15,3. (4) Lc 20,41. (5) Lc 24,17. (6) Hnd 1,7.
- και ειπεν αυτοις = kai eipen autois (en hij zei hen).NT (30).Slechts in de evangelies.Lc (9) : (1) Lc 2,10. (2) Lc 9,48. (3) Lc 13,22. (4) Lc 16,15. (5) Lc 22,35. (6) Lc 22,46. (7) Lc 24,19. (8) Lc 24,38. (9) Lc 24,46.
- ειπεν δε αυτοις = eipen de autois (hij zei echter aan hen).NT (7) : (1) Lc 8,25. (2) Lc 9,20. (3) Lc 10,18. (4) Lc 11,2. (5) Lc 22,67. (6) Lc 24,44. (7) Joh 6,35.
- ειπεν δε προς τους μαθητας = eipen de pros tous mathètas (hij zei echter tot de leerlingen).NT (4) : (1) Lc 9,14. (2) Lc 12,22. (3) Lc 17,1. (4) Lc 17,22.

6. acc. vr. enk. παραβολην = parabolèn van het zelfst. naamw. παραβολη = parabolè (parabel, gelijkenis).Taalgebruik in het NT : parabolè (parabel, gelijkenis).Taalgebruik in de LXX : parabolè (parabel, gelijkenis).Lc (14) : (1) Lc 4,23. (2) Lc 5,36. (3) Lc 6,39. (4) Lc 12,16. (5) Lc 12,41. (6) Lc 13,6. (7) Lc 14,7. (8) Lc 15,3. (9) Lc 18,1. (10) Lc 18,9. (11) Lc 19,11. (12) Lc 20,9. (13) Lc 20,19. (14) Lc 21,29.Een vorm van παραβολη = parabolè (parabel) in de LXX (46) , in het NT (50) , in Lc (18) : (1) Lc 4,23. (2) Lc 5,36. (3) Lc 6,39. (4) Lc 8,4. (5) Lc 8,9. (6) Lc 8,10. (7) Lc 8,11. (8) Lc 12,16. (9) Lc 12,41. (10) Lc 13,6. (11) Lc 14,7. (12) Lc 15,3. (13) Lc 18,1. (14) Lc 18,9. (15) Lc 19,11. (16) Lc 20,9. (19) Lc 20,19. (18) Lc 21,29.

Lc 15,3.7. acc. vr. enk. ταυτην = tautèn van het aanwiijz. voornaamw. οὑτος = houtos (deze).Taalgebruik in het NT : houtos (deze).Taalgebruik in de Septuaginta : houtos (deze) .Taalgebruik in Lc : houtos (deze).Taalgebruik in Hnd : houtos (deze).Lc (14) : (1) Lc 4,6. (2) Lc 4,23. (3) Lc 7,44. (4) Lc 12,41. (5) Lc 13,6. (6) Lc 13,16. (7) Lc 15,3. (8) Lc 18,5. (9) Lc 18,9. (10) Lc 20,2. (11) Lc 20,9. (12) Lc 20,19. (13) Lc 23,48. (14) Lc 24,21.

6. - 7. παραβολην ταυτην = parabolèn tautèn (deze parabel).NT (8) : (1) Mt 15,15. (2) Mc 4,13. (3) Lc 4,23. (4) Lc 12,41. (5) Lc 15,3. (6) Lc 18,9. (7) Lc 20,9. (8) Lc 20,19.

Lc 15,3.8. Het is opmerkelijk dat bij de werkwoordvorm ειπεν = eipen (hij zei) van hetzelfde werkw. het part. volgt om het citaat (de parabel) in te leiden.λεγω = legô (zeggen).Taalgebruik in het NT : legô (zeggen).Taalgebruik in de LXX : legô (zeggen).Taalgebruik in Lc : legô (zeggen).Een vorm van legô (zeggen) in de LXX (4610) , in het NT (1318) ; van eipon (ik zei) in de LXX (4608) , in het NT (925).legô komt van de wortel leg- : lezen / lec-tuur ; les , Fr. leçon.

King James Bible.[4] What man of you, having an hundred sheep, if he lose one of them, doth not leave the ninety and nine in the wilderness, and go after that which is lost, until he find it?
Luther-Bibel.4 Welcher Mensch ist unter euch, der hundert Schafe hat und, wenn er eins von ihnen verliert, nicht die neunundneunzig in der Wüste lässt und geht dem verlorenen nach, bis er's findet?

Tekstuitleg van Lc 15,4.Het vers Lc 15,4 telt 27 (3³) woorden en 132 (2² X 3 X 11).De getalwaarde van Lc 15,4 is 16255 (5 X 3251).Met het vers Lc 15,4 begint de eerste parabel van dit hoofdstuk en hadelt over het verloren schaap.

Lc 15,4.1. voornaamwoord τις = tis.Taalgebruik in het NT : voornaamwoord tis.Taalgebruik in de LXX : voornaamwoord tis.Taalgebruik in Lc : voornaamwoord tis.Lc 15 (3) : (1) Lc 15,4. (2) Lc 15,8. (3) Lc 15,11.
- Ned. wie , een.Fr. certain.E. certain.